Değerli arkadaşlar sitemizi ziyaret ettiğiniz için çok teşekkür ederiz. Forumu güncel tutmaya ve olabildiğince ilgilenmeye çalışıyoruz. Sitemize girince üye olup ilgilendiğiniz manga konularına mesaj atarsanız seviniriz.

CERN Maceram 2018

Son gelişmeleri bizlerle paylaşın.
Cevapla
Kullanıcı avatarı
ugur_tatli
Hakiki Spagetti
Hakiki Spagetti
Mesajlar: 11200
Kayıt: 23 Ağu 2010 15:37
Cinsiyet: Erkek
Favori Manga: Toriko, Attack on Titan, Kaguya-sama, Mob Psycho 100, Minamoto-kun Monogatari
Favori Anime: Attack on Titan, Kaguya-sama, Steins;gate
Konum: Milano

Bilmeyenler için bu ayın 14'ü ve 15'inde üniversitemizin organize ettiği bir Cern ziyaretine katıldım.

Ayın 14'ünde Microcosm'a 15'inde de CMS dedektörünü inceledik.

Hayatımda yaşadığım en güzel deneyimlerden biri oldu diyebilirim. Birçok insanın katkısı olan bu çalışmaları taktir etmemek elde değil, bize Cern'in tarihi dahil yaptıkları deneyleri ve elde ettikleri verileri nasıl inceleyip sakladıklarını, ardından da dünyanın her tarafına nasıl gönderdiklerini bir bir anlattılar.

Cern'e varışımız Globe of Science and Innovation ile başladı. İçine girip gezemedik zamanımız olmadığında ama ziyaretçilerin geldiklerinde ilk ayak bastıkları yer burası. Hemen yanında da ATLAS dedektörünün bulunduğu bölüm vardı ama yine zaman olmadığından ucundan da olsa bakamadık.
► Spoiler Göster
Herkes çok sevecendi, bize ilk gün eşlik edenler doktora bitirmek üzere olan üniversitemden iki italyan öğrenci eşlik ettiler. Globe of Science'dan yanındaki Microcosm denilen bölüme geçtik Cern hakkında bilgi almak için. Bize ilk önce orda gösterime sunulmuş bazı parçacık dedektörlerininin modelleri gösterildi, eskiden kullanılan modelleri anlattılar.

Gargamelle
1973'de 'nötr akımlar' denilen nötrinolar arasındaki etkileşimin keşfi için kullanılmış.
► Spoiler Göster
► Spoiler Göster
BEBC (Big European Bubble Chamber)
1973'den 1984'e kadar temel parçacıkların etkileşimlerini gözlemleme için kullanılmış bir model. Altındaki pistonla beraber (Bir sonraki resim) duyarlılığı modifiye edilebiliyor. Piston her geriye çekildiğinde parçacıkların çarpışmalarının resimlenmesi için kullanılıyordu.
► Spoiler Göster
► Spoiler Göster
Bu da pistonu. Piston çekildiğinde basıncı bırakıp BEBC içindeki sıvının kaynamasına sebep oluyor.
► Spoiler Göster
► Spoiler Göster
Bu gördüğümüz de parçacıkların hızlandırılmasına ve yörüngede kalmalarına sebep olan, kalp atışını ayarlayan bir alet. 27 kmlik LEP üzerinde 128 tane bulunuyor.
► Spoiler Göster
► Spoiler Göster
Bu da eskiden kullanılan bir parçacık hızlandırıcı. (Çember içine gönderilmeden önceki ilk vuruş.)
► Spoiler Göster
► Spoiler Göster
► Spoiler Göster
Ardından bahçeden Microcosm içine girdik. Burada bize hızlandırıcıların nasıl çalıştığını, parçacıkları nerelerde çarpıştırdıklarını ve CMS dedektörünün iç yapısıyla alakalı bilgiler anlatıldı.

Öncelikle bu haritaya baktığınızda Fransa ve İsviçre arasında bir büyük çember (LHC) ve içindeki küçük çember (SPS) göze çarpıyor.
► Spoiler Göster
SPS LHC için hızlandırıcı görevi görüyor, yani büyük çembere gönderilmeden önce parçacıklar küçüğün içinde hızlandırılıyorlar.

LHC içinde 4 farklı dedektör var ve herbirinin görevi farklı.

Protonlar bir sağdan bir de soldan aynı tüp içinde hızlandırılıyorlar (resimde görülen ışıklar hareket halindeydi) ve neredeyse ışık hızına varabiliyorlar. Bu yüksek enerji ile beraber bu dört dedektörlerden birinde çarpıştırılıyorlar. Çarpışma sonucu ortaya protonu oluşturan atom altı parçacıklar elde edip inceleyeniliyorlar detaylarını.

Gerçekten karmaşık bir işlem çünkü tek bir çarpışmada sayısız proton sayısız atom altı parçacığı doğuruyor ve data analiziyle parçacıkların geçtikleri yerleri tek tek inceleyip çarpışmanın nerede gerçekleştiğini bulabiliyorlar. Ayrıca E= mc^2 formülüyle çarpışma sonucu doğacak enerjiyi bildiklerinden topladıkları parçaların enerjilerini toplayıp eksik kalan kısımları bulabiliyorlar. Nötrino parçacıkları mesela pek tespit edilemiyorlar etkileşime fazla girmedikleri için, toplanan enerjide eksik kısım genelde nötrino oluyor.

Ardından CMS dedektörünün iç kısmının neyden oluştuğunu anlattılar 4'de biri büyüklüğünde bir model üzerinden konuşup.
► Spoiler Göster
Dedektörün en iç kısmı çarpışmaların gerçekleştiği yer. Çarpışma sonrası protonların parçacıkları her bir tarafa yayılıyor ama dedektörün içden dışa doğru olan kısımlarında sayısız algılayıcı var. Teknik detaylarına pek girmeden tek söyleyebileceğim geçen parçacıkların geçtikleri yeri/ enerjileri/ hızı kaydediliyor. Minastrith'in surları gibi her aşılan surda beklenen farklı bir dedektör var. Örneğin müon parçacığı en son aşamaya kadar tespit edilemiyor ama onun için son katmanda bir belirleyici var.

Bunlar da dedektör içinde bulunan kalorimetreler (evet isim sizi şaşırtmasın ama Fizik 1 deneylerinde kullanılan kalorimetreler gibi işliyorlar.).
Bu gördüğünüz kristaller çarpışma sonucu oluşan foton parçacıklarını belirleyip enerjilerini ölçmeye yarıyor, yukarıdaki resmin birinci katmanında bulunuyorlar.
► Spoiler Göster
Bu da ATLAS dedektöründe kullanılan bir kalorimetre, amacını hatırlamıyorum, kusura bakmayın.
► Spoiler Göster
Ardından da Cern Data Merkezine gittik. Burada verileri nasıl sakladıklarını ve dünyanın her tarafına nasıl gönderdiklerini anlattılar. Çok güzel bir andı, insan gözlerine inanamıyor böyle bir veri tabakası görünce.
► Spoiler Göster
► Spoiler Göster
► Spoiler Göster

Geceyi Fransa'da bir otelde geçirdik, iki kişilik bir yatağı başkasıyla paylaşmak durumunda kaldım gittiğim her gezide olduğu gibi. Akşam yemeğini mcdonald'da yedik, patatese doydum diyebilirim.
Yatmadan önce baya eğlendik arkadaşlarla, içkinin biraz ayarını kaçırsak da aramızda sarhoş olan çıkmadı. :laugh:

İkinci gün CMS dedektörünün bulunduğu yere gidip 4 gruba bölünüp yerin 100 metre altına indik. Ama önce bir tanıtım videosu var, kesinlikle izlemenizi tavsiye ederim, Türkçe altyazısı da var.
https://www.youtube.com/watch?v=S99d9BQmGB0

Anlatmaya Fizik 1 öğretmenimiz (Parçacık fiziği 2 asıl alanı) prof Ghezzi başladı. CMS hakkında yukarıda ve videoda bahsettiğim bir çok şeyin detayını anlattı.
► Spoiler Göster
Protonların nasıl yörüngede kaldığı, nasıl hızlandırıldıkları, nasıl ve nerede çarpıştıkları, elde edilen parçacıkların analizi gibi bilgiler netleştirildi.

Yeraltına inmeye koyulmadan önce gördüğümüz ilk şey katkısı bulunanların isimlerinin yer aldığı tablolarını gördük. Eğer bilimde bir adım atıyorsak aklımızda bulunsun ki o adımın arkasında iteleyen yüz binlerce insanın itelemesi vardır.
► Spoiler Göster
Ardından güvenlik kaskımızı takıp asansöre doğru yola koyulduk.
► Spoiler Göster
Yaklaşık 1 dk ve 8 saniyelik bir asansör yolculuğu sonrası yerin 100 metre altı vardık.
Yeraltına doğru ilk adım.
► Spoiler Göster
Sonunda CMS dedektörünü gözümüzle gördük, çok duygusal bir andı. Yaşadığım mutluluğu hala aklımda tutuyorum. İnşa eden mühendislerin hakkını yememek gerek, eğer mühendisler olmasa fizik muhtemelen fantazi olurdu demek yalan olmaz. Yaptığımız deneyler sahip olduğumuz aletler sayesinde.
► Spoiler Göster
► Spoiler Göster
Bakımının nasıl yapıldığını anlattılar burada, her cmsi, her parçacığı inanılmaz önem taşıyor. Protonların çarpışması ardından CMS'nin zarar gördüğü gerçek, o yüzden daha sağlam, daha dayanıklı parçalar yapmakla ve bozulanları yeni teknolojiyle yenilemekle uğraşıyorlar. Bu arada o gördüğünüz ayrık yer bakımlar bittikten sonra kapanıyor.
► Spoiler Göster
İkinci gün çektiğim resimlerin çoğu kameranın gözünün kirlenmesi yüzünden bozuk çıktı, sonradan fark ettim ne yazık ki...

Bunlar da CMS'de kullanılan bazı parçalar, detaylarını wikipedide araştırın merak ediyorsanız. Hepsi parçacık tespitine yarıyor.
► Spoiler Göster
► Spoiler Göster
► Spoiler Göster
Ardından CMS'yi önden nasıl gözüktüğünü gösteren bir bölüme gittik. CMS'nin aynı boyutu bir çizim karşısında baya ufak kaldık.
► Spoiler Göster
Bunlar da dedektörün her parçasından sorumlu araştırmacıların ofisi. Bir data tespit edildiğinde ilk onlar ilgileniyor.
► Spoiler Göster
► Spoiler Göster
Bu da CMS'nin bulunduğu bölgenin bir minyatürü. Beyaz kasklı adamın önünde duran boru bizim giriş yaptığımız kısım.
► Spoiler Göster
Burası da analiz kısmı. Yeni bir parçacık keşfi olursa diye şampanyaları sol tarafa dizmizler, resimde çıkmadığına üzüldüm. Umarım en yakın zamanda kutlama yaparlar. :)
► Spoiler Göster
Son olarak da size bir kaya parçasıyla bu yazıyı okuduğunuz için teşekkür ediyorum. Lagrange sizinle olsun. :evil:
► Spoiler Göster
Anlatmadığım çok detay var ama o iki gün içinde çok fazla olay yaşadım. :laugh:
Kullanıcı avatarı
Jimmy McNulty
Mesajlar: 1947
Kayıt: 09 May 2013 17:49
Cinsiyet: Erkek
Favori Manga: The Berserker
Favori Anime: Beelzebub
Konum: Evdeki Çocuk Odası

Eline sağlık, imrendim açıkcası.Çok güzel bir deneyim yaşamışsın :)
second gear yazdı: Dof,Bellamy,Trebol üçlüsüne Zoro ve Law beraber dalsaydı bu adamların hepsi şuan ölüydü.Zoro,Luffy gibi Bellamy'ye acımazdı keserdi.Trebol'u sayma,Dof'a tek kombo Zoro keser olayı bitirirdi.
Orda bir üstad vardı uzaklarda :evil:
Though you're a fool, I still love you,my son... Resim
► Spoiler Göster
► Spoiler Göster
Kullanıcı avatarı
ugur_tatli
Hakiki Spagetti
Hakiki Spagetti
Mesajlar: 11200
Kayıt: 23 Ağu 2010 15:37
Cinsiyet: Erkek
Favori Manga: Toriko, Attack on Titan, Kaguya-sama, Mob Psycho 100, Minamoto-kun Monogatari
Favori Anime: Attack on Titan, Kaguya-sama, Steins;gate
Konum: Milano

Jimmy McNulty yazdı: 18 Şub 2018 00:11 Eline sağlık, imrendim açıkcası.Çok güzel bir deneyim yaşamışsın :)
Sagolasin panpa. Ben kozmoloji okumayi dusunuyordum fizigi bitirdigimde ama bu gezi sonrasi acaba parcacik fizigi ya da teorik mi okusam diye celiskiye dusmedim desem yalan olur. Hepsi kendince guzel alanlar ve evrenle alakali bildiklerimizi sorguya cekiyorlar. 😄
Kullanıcı avatarı
Jimmy McNulty
Mesajlar: 1947
Kayıt: 09 May 2013 17:49
Cinsiyet: Erkek
Favori Manga: The Berserker
Favori Anime: Beelzebub
Konum: Evdeki Çocuk Odası

Merak ve ilgiyle devam ettiğin sürece hangisini seçersen seç başarılı olacağın konusunda şüphem yok.Yolun açık olsun.Bizden birilerinin(bizim jenerasyon) böyle şeylere meraklı olması ve akademik anlamda ilgili olması hoşuma gidiyor :)
second gear yazdı: Dof,Bellamy,Trebol üçlüsüne Zoro ve Law beraber dalsaydı bu adamların hepsi şuan ölüydü.Zoro,Luffy gibi Bellamy'ye acımazdı keserdi.Trebol'u sayma,Dof'a tek kombo Zoro keser olayı bitirirdi.
Orda bir üstad vardı uzaklarda :evil:
Though you're a fool, I still love you,my son... Resim
► Spoiler Göster
► Spoiler Göster
Kullanıcı avatarı
Diabolus Ipsum Amans
Mesaj Panosu Yöneticisi
Mesaj Panosu Yöneticisi
Mesajlar: 12051
Kayıt: 18 May 2010 22:56
Cinsiyet: Erkek
Favori Manga: One Piece, Veritas
Favori Anime: One Piece
Konum: OutLanD
İletişim:

Uğur sana helal olsun ya, şaka maka bilim adamı olacaksın da bizi de kurtaracaksın. Ula şu avrupada çok iyi bir noktaya gelde bize de referans ol kaçalım şu neverland'dan.
Betrayer... In truth, it was I who was betrayed. Still, I am hunted. Still, I am hated. Now, my blind eyes can see what others cannot.
Cevapla

“Bilim&Teknoloji&Bilgisayar” sayfasına dön