Değerli arkadaşlar sitemizi ziyaret ettiğiniz için çok teşekkür ederiz. Forumu güncel tutmaya ve olabildiğince ilgilenmeye çalışıyoruz. Sitemize girince üye olup ilgilendiğiniz manga konularına mesaj atarsanız seviniriz.

Kara Delik Nedir?

Son gelişmeleri bizlerle paylaşın.
Cevapla
Kullanıcı avatarı
ugur_tatli
Hakiki Spagetti
Hakiki Spagetti
Mesajlar: 11200
Kayıt: 23 Ağu 2010 15:37
Cinsiyet: Erkek
Favori Manga: Toriko, Attack on Titan, Kaguya-sama, Mob Psycho 100, Minamoto-kun Monogatari
Favori Anime: Attack on Titan, Kaguya-sama, Steins;gate
Konum: Milano

Stephen Hawking'in ölümü (0) adına üzerinde yıllarca çalışma yaptığı kara delikler (1) hakkında bildiklerimi içeren bir yazı yazmak istedim.

Kara delik halk arasında bilindiği gibi ne karadır ne de bir deliktir. Onlar da sizin bizim gibi kütleden oluşan yoğun cisimlerdir. Aramızdaki en büyük fark yoğunluğumuz, herkes bir kara deliğe dönüşebilir yeterince yoğunlaşırsa. (2)

Cisimdeki yoğunluk o kadar büyük ki kara delik denen şeye dönüşüyor. Süpernova ile ölen büyük yıldızların ardından kara deliklerin oluşması da şaşınılacak bir şey değil bu yüzden.

Çekirdeğinde demir gibi ağır elementler bulunan yıldızların ölümlerine doğru kendilerini dengede tutan yer çekimi vs radyasyon savaşı radyasyonun yenilmesi ile son buluyor ve sonucunda da yıldız kütlesinden ötürü içine çöküyor, bu da süpernova denilen patlamayı oluşturuyor. Süpernova ardından da geriye bir nötron yıldızı kalıyor ve kütlesi yeterince büyükse kara deliğe dönüşüyor. (3)

İnternette gördüğünüz tüm kara delik resimleri gerçekliğin artistik yorumlamasından ve simülasyondan ibaret, henüz kara delikleri ve etrafını detaylı görecek bir teknolojiye sahip değiliz ama olayı anlamamızda baya yardımcı oluyorlar. (4)

Resim

Bir cismi görmemiz için ışığın cisme çarpması ardından da gözümüze ulaşması gerekir, yalnız kara deliklere baktığımızda ilk fark ettiğimiz şey renginin siyah olması değil kendisini göremediğimiz olur. Kendilerini göremiyoruz çünkü dışarıya bilgi aktarmıyorlar. Bahsettiğim gibi cisme çarpan ışık yer çekiminin büyüklüğünden olayı olay ufku denen noktadan geri gelemiyor. Gelemeyince de gözümüz bir şey görmüyor kendilerine baktığımızda. (5)

Olay ufkunu üstteki resimde gördüğünüz siyah bölge ile dışarısını ayıran çember olarak yorumlayabilirsiniz. Olay ufku içine ne girerse girsin asla geri dönüşü yoktur. Bu nedendir ki kara deliklerin içinde ne var bilmiyoruz. Yer çekimi o kadar güçlü ki uzay ve zamanı tamamen içine büküyor, bu yüzden de içinden çıkmanın tek yolu ışığın boşluktaki hızından daha hızlı ilerlemek ki Einstein'nın görecelik teorisine göre imkansız. (6)

Olay ufkunun ötesinde tekillik vardır (7), bunun ne olduğundan çok neden önemli olduğunu anlatmak istiyorum. Tekillik genel görecelik teorisi ve kuantum mekaniğinin açıklayamadığı bir şeydir. (8) Tabii bu, kara deliğin içinde ne var açıklayamıyorsak büyük patlama öncesi var olan tekilliği de açıklayamıyoruz anlamına gelir. (9) Modern fizikte çalışan birçok bilim adamının uğraşı genel görecelik ve kuantum mekaniğini birleştiren bir teori geliştirmek olduğundan dolayı kara delikler evrende büyük önem taşıyorlar. Sicim kuramı (String Theory) bu teorilerden biridir. (10)

Peki kara delikler ne büyüklükteler? Kara deliğin büyüklüğü içinde bulunan kütle ile değişiyor. Yani atom büyüklüğünde bir kara delik de olabilir, Güneş'ten kat kat büyük kara delikler de olabilir anlamına geliyor bu. (2) (Yalnız buradaki büyüklükten kastım tekillik değil olay ufkunun çapı, yanlış anlaşılmasın.)

Kara delikleri bir balon olarak düşünün. Balonun içi havayla dolu ve içine hava bastıkça balon genişlemeye başlıyor. Kara delikler de öyle, kendileri evrende entropisi maksimum olan cisimlerdir. İçine madde atarsanız daha fazla sıkışmak yerine büyümeye başlar çünkü sıkışma maksimum boyuta ulaşmıştır. (11)

Kara delikler ayrıca Hawking radyasyonu denilen (Stephen Hawking keşfidir.) bir radyasyon ile enerji kaybederler, bu da zamanla küçülüp yok olmalarına sebep olur. Zamanla dediysem de bu işlem uzun uzun yıllar alıyor büyük kara deliklerde. Yalnız kara delikler küçüldükçe radyasyon yayması hızlanıyor ve ömrü de daha hızlı bitiyor. (2)

Zamanında duymuşsunuzdur CERN deneylerinde kara delik oluşursa tüm dünyayı yok eder diye asılsız iddialar atılıyordu. İddiaların asılsız oldukları doğru ama tamamen yanlış değil. CERN'de gerçekten kara delik oluşturmayı umuyor bilim adamları. Şuanda o noktaya gelemediler ama ileride inşa edilecek hatlar ile beraber protonları çok daha fazla hızlandırıp çarpışma sonucu küçük kara delikler oluşturmaları mümkün. Tabii bunun herhangi bir riski yok çünkü küçük kara deliklerin radyasyon yayma hızı yüksek olduğundan doğacak kara delikler çabucak yok olacaklardır. (2)


Merak ettiğiniz sorular varsa yazmaktan çekinmeyin ve yazımda yanlış bilgi fark ettiyseniz lütfen uyarın düzeltirim. İyi okumalar.

Referanslar
0) Stephen Hawking Vefat Etti
1) Sayfa 67, Rüdiger Vaas - Einfach Hawking! Geniale Gedanken schwerelos verständlich
2) Satfa 474, Brian Greene - The Fabric of the Cosmos
3) Sayfa 52-54 - Rüdiger Vaas - Einfach Hawking! Geniale Gedanken schwerelos verständlich
4) Why no astronomer has ever seen a black hole with a telescope
5) What Is a Black Hole?
6) Sayfa 56, Rüdiger Vaas - Einfach Hawking! Geniale Gedanken schwerelos verständlich
7) Sayfa 58, Rüdiger Vaas - Einfach Hawking! Geniale Gedanken schwerelos verständlich
8) Sayfa 400-401, Brian Greene - The Fabric of the Cosmos
9) Sayfa 20-21, Rüdiger Vaas - Einfach Hawking! Geniale Gedanken schwerelos verständlich
10) Sayfa 122-123, Stephen W. Hawking - The Theory of Everything: The Origin of Fate and The Universe
11) Sayfa 74, Rüdiger Vaas - Einfach Hawking! Geniale Gedanken schwerelos verständlich
Sayfa 561, Brian Greene - The Fabric of the Cosmos
Celebhol
Mesajlar: 11624
Kayıt: 28 Tem 2010 00:02
Favori Anime: -

Eline sağlık, bilgilendirici olmuş. Eleştirilerimi belirtmiştim zaten sana, o yüzden tekrar değinmiyorum. Sicim teorisinin kaynağının böyle bir şey olduğunu bilmiyordum.

Bu kara deliklerin Hawking radyasyonu ile gerçekleşen kütle kaybı süreci, evrenin şu anki yaşını (13.8 milyar yıl) geçiyor yanılmıyorsam, değil mi?
En son Celebhol tarafından 14 Mar 2018 17:59 tarihinde düzenlendi, toplamda 1 kere düzenlendi.
Kullanıcı avatarı
JiraiyaFlash
Mesajlar: 2853
Kayıt: 28 Tem 2013 05:31
Cinsiyet: Erkek
Favori Manga: Naruto, Wolf's Rain, Claymore ,SlamDunk, Hunter x Hunter, One Piece, Vagabond, Vagabond, Feng Shen Ji, Katekyo Hitman Reborn, Boku no Hero Academia
Favori Anime: Naruto, Naruto Shippuden, Samurai 7, GunGrave,Claymore, SlamDunk,
Wolf's Rain, Hunter x Hunter 2011, Cowboy Bebop, Death Note, Katekyo Hitman Reborn, Boku no Hero Academia
Konum: İzmir/Sivas
İletişim:

Ellerine sağlık Uğur..
Resim
Kullanıcı avatarı
Anka24
Mesajlar: 1383
Kayıt: 26 Nis 2012 23:43
Cinsiyet: Erkek
Favori Manga: Slam Dunk - Boku No Hero Academia!
Favori Anime: Hajime No İppo
Konum: Hiçlik

Ellerine sağlık. Harika bir şey olduğu kesin. :slight_smile:
Kullanıcı avatarı
ugur_tatli
Hakiki Spagetti
Hakiki Spagetti
Mesajlar: 11200
Kayıt: 23 Ağu 2010 15:37
Cinsiyet: Erkek
Favori Manga: Toriko, Attack on Titan, Kaguya-sama, Mob Psycho 100, Minamoto-kun Monogatari
Favori Anime: Attack on Titan, Kaguya-sama, Steins;gate
Konum: Milano

Celebhol yazdı: 14 Mar 2018 17:54 Eline sağlık, bilgilendirici olmuş. Eleştirilerimi belirtmiştim zaten sana, o yüzden tekrar değinmiyorum. Sicim teorisinin kaynağının böyle bir şey olduğunu bilmiyordum.

Bu kara deliklerin Hawking radyasyonu ile gerçekleşen kütle kaybı süreci, evrenin şu anki yaşını (13.8 milyar yıl) geçiyor yanılmıyorsam, değil mi?
Referansları ekledim panpa, teşekkür ederim. Evet büyük kara deliklerin kütle kaybı süreci 1 googol (10^100) yıl kadar sürebiliyor. Yani bu olay gerçekleştiğinde evren belki de çoktan büyük donma ile yaşanmaz hale gelebilir. :laugh:
Cevapla

“Bilim&Teknoloji&Bilgisayar” sayfasına dön